Thanh Sơn, Phú Thọ là một vùng đất rất thích hợp cho cây sắn phát triển. Với địa hình đồi núi thấp, đất đai tơi xốp, khí hậu thuận lợi, trước đây là một trong những vùng trồng sắn lớn của tỉnh. Sắn được trồng chủ yếu vào đầu mùa mưa, khoảng tháng 3 - 4, và thu hoạch vào cuối năm, từ tháng 11 - 12.
Thời bao cấp, bánh sắn là món ăn dân dã, quen thuộc trong mỗi gia đình, là bữa sáng giản dị hay quà vặt của những đứa trẻ vùng quê. Khi cuộc sống còn nhiều thiếu thốn, sắn là nguồn lương thực quan trọng, giúp con người vượt qua những ngày đói. Nhưng chính trong sự đơn sơ ấy, bánh sắn đã in sâu vào tâm trí bao người, trở thành một phần ký ức không thể phai mờ.
Ngày nay, khi kinh tế phát triển, những món ăn hiện đại ngày càng đa dạng, nhưng bánh sắn vẫn giữ được sức hút riêng nhờ giá trị hoài niệm. Người ta tìm đến bánh sắn không chỉ để thưởng thức hương vị bùi dẻo của sắn, béo thơm của nhân mà còn để nhớ về một thời đã qua – một thời gian khó nhưng đong đầy tình cảm gia đình và những kỷ niệm tuổi thơ.
Có thể nói, bánh sắn không chỉ là một món ăn, mà còn là cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa những người đã lớn lên cùng nó và thế hệ sau muốn khám phá hương vị của một thời xưa cũ. Đây chính là sức mạnh của ẩm thực truyền thống – luôn mang trong mình những câu chuyện và cảm xúc khó quên.
Bánh sắn Thanh sơn, Phú Thọ tuy dân dã nhưng đầy hấp dẫn, mang đậm hương vị truyền thống của vùng đất Tổ. Bánh có kích thước nhỏ, được bọc trong lớp lá chuối mỏng, khi chín có màu đục hơi trong. Hình thức giản dị, nhưng khi thưởng thức, thực khách sẽ cảm nhận được độ dẻo dai của vỏ bánh kết hợp với vị bùi béo ngậy từ nhân đỗ xanh, thịt băm và hành phi thơm lừng.
Phần vỏ bánh được làm từ bột sắn nhào với nước sôi cho đến khi đạt độ dẻo mịn. Nhân bánh gồm thịt lợn băm nhỏ, mộc nhĩ và hành khô, tất cả được xào chín và nêm nếm gia vị vừa ăn. Bánh sau khi gói trong lá chuối sẽ được hấp cách thủy khoảng 35-40 phút cho đến khi chín.
Khi nhìn thấy chiếc bánh sắn Thanh Sơn, tôi cảm nhận được sự mộc mạc và chân chất của một món ăn quê hương. Chiếc bánh nhỏ nhắn, được bao bọc trong lớp lá chuối xanh mướt, gợi lên vẻ gần gũi, tự nhiên. Những đường gân lá in nhẹ lên mặt bánh tạo nên nét giản dị mà tinh tế, như thể hiện sự chăm chút của người làm. Bên trong, màu trắng đục của bột sắn kết hợp với sắc vàng nhạt của nhân đỗ xanh ẩn hiện qua lớp vỏ mỏng làm tôi liên tưởng đến những ngày làng quê yên bình, nơi mọi thứ đều chân thành và đậm đà tình người. Vẻ ngoài ấy không chỉ đẹp mắt mà còn chứa đựng cả tâm hồn và ký ức của vùng đất Thanh Sơn
Ăn miếng bánh sắn, lập tức cảm nhận được hương vị quê nhà tràn ngập trong từng thớ bột dẻo mịn. Lớp vỏ bánh mềm, thoảng mùi thơm của lá chuối, quyện cùng phần nhân đỗ xanh, thịt băm và hành phi béo ngậy, tạo nên một sự kết hợp hài hòa, dung dị nhưng đầy lôi cuốn. Hơi ấm của bánh mới hấp còn lan tỏa trong lòng bàn tay, mang lại cảm giác thân thuộc như một món quà của ký ức tuổi thơ. Vị ngọt bùi của sắn, độ đậm đà của nhân, thêm chút vừng lạc rang thơm nức, tất cả như hòa quyện, khiến tôi không thể ngừng thưởng thức. Một món ăn giản dị nhưng đọng lại thật sâu trong lòng – hương vị của quê hương, của những ngày xưa cũ đầy yêu thương.
 |
| Nguyên liệu làm bánh sắn |
Thưởng thức bánh sắn mang lại cảm giác vừa thanh vừa ngon, đặc biệt khi ăn kèm với vừng lạc sẽ tăng thêm độ bùi và hấp dẫn. Đây thực sự là một món đặc sản quê mà bất cứ ai cũng nên thử khi đến Phú Thọ.
***
Sự chuyển mình của bánh sắn từ một món ăn thời nghèo khó trở thành đặc sản ngày nay là một hiện tượng thú vị, phản ánh sự thay đổi trong nhận thức ẩm thực và giá trị văn hóa.
1. Từ món ăn của quá khứ khó khăn
Vào những năm 80, 90, khi kinh tế còn nhiều khó khăn, ở Phú Thọ sắn là nguồn lương thực chính thay thế khi thiếu gạo. Người dân tận dụng sắn để làm nhiều món ăn khác nhau, trong đó có bánh sắn. Khi ấy, đây không phải là món ăn đặc biệt mà chỉ đơn giản là cách chế biến sắn để tạo ra bữa ăn no bụng.
2. Biến đổi trong nhận thức và giá trị ẩm thực
Ngày nay, khi đời sống được cải thiện, những món ăn mang dấu ấn hoài niệm lại trở thành “đặc sản”. Con người không chỉ ăn để no mà còn để thưởng thức và tìm về ký ức xưa. Bánh sắn từ một món ăn của sự thiếu thốn giờ đây được nâng tầm nhờ cách chế biến tỉ mỉ hơn, nhân bánh được cải thiện với nguyên liệu chất lượng hơn, mang lại hương vị phong phú và hấp dẫn hơn.
3. Xu hướng hoài cổ và tìm về thiên nhiên
Hiện nay, nhiều người có xu hướng tìm lại những món ăn truyền thống, đặc biệt là các món dân dã gắn liền với tuổi thơ. Hơn nữa, bánh sắn được làm từ nguyên liệu tự nhiên, không chứa chất bảo quản, phù hợp với xu hướng ẩm thực sạch, lành mạnh. Điều này khiến nó được ưa chuộng hơn trong thời đại hiện nay.
4. Định vị lại giá trị của đặc sản địa phương
Các vùng quê cũng chú trọng hơn vào việc phát triển đặc sản để thu hút du lịch và quảng bá văn hóa. Bánh sắn Thanh Sơn không chỉ là một món ăn mà còn là đại diện cho bản sắc ẩm thực địa phương. Nhờ đó, từ một món ăn “nhà nghèo”, bánh sắn đã bước vào danh sách những đặc sản thú vị của Phú Thọ, được nhiều người tìm mua và yêu thích.
Tóm lại, bánh sắn là một ví dụ điển hình cho sự thay đổi trong cách nhìn nhận về ẩm thực: từ một món ăn gắn với ký ức khó khăn, nay trở thành một biểu tượng văn hóa và đặc sản đáng tự hào.
